Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, geçen yıl aralık ayında faiz indirimine başlamış ve yüzde 50 olan faiz, bu yılın mart ayında yüzde 42.5’e kadar gerilemişti. Piyasalarda yaşanan dalgalanmaların ardından banka, 17 Nisan’da ise 3.5 puanlık artışa giderek politika faizini yüzde 46’ya çıkarmıştı.
Haziran ayındaki toplantıda bir değişiklik yapmayan Merkez, 24 Temmuz’da faizi 3 puan indirimle yüzde 43’e, 11 Eylül’de 2.5 puan indirimle 40.5’e ve 23 Ekim’de de 1 puan indirimle yüzde 39.5’e düşürmüştü.
BU SEVİYE EN SON İKİ YIL ÖNCE GÖRÜLDÜ
Merkez Bankası’nın bankalardan toplayarak haftalık yayınladığı verilere göre; ortalama yıllık konut, taşıt ve ticari kredi faizlerindeki düşüş dikkat çekiyor. 17 Ekim itibarıyla ortalama bileşik konut kredi faizi yüzde 37.91 oldu. Bunun altındaki bir faizi biz en son 1 Eylül 2023 haftasında görmüştük. Geçen yıl nisanda yıllık konut kredi faizleri yüzde 45’i aşmıştı. O dönemde aylık yüzde 3’ün üzerinde olan konut kredi faizleri bazı bankalarda yüzde 4’e yaklaşıyordu. Bugün 120 ay vadede yüzde 2.69 faizle kredi bulmak mümkün.
ZİRVEDEN 10.5 PUAN GERİLEME VAR
Politika faizi son 10 yada 10.5 puan geriledi. Faiz indirimlerinin ılımlı da olsa devamı bekleniyor. Politika faizindeki indirimleri biz ilk etapta mevduat faizlerinde gördük. Kredi faizlerine bunun yansıması daha geç olsa da gelinen noktada son dönemin en düşük faizleri test edilmeye başladı. Bu da bir süredir ucuz kaynağa ulaşmak isteyen vatandaşın ve ticaret erbabının elinin rahatlaması açısından önemli bir gelişme. Elbette toplam maliyet halen yüksek. Ancak bazı kredilerde son 2 yılın en düşük seviyelerinde.
YÜZDE 2 ALTINDA HAREKETLENİR
Satılan 100 konutun sadece 14-15’i için kredi kullanılıyor. Bunda konut kredi faizlerinin yüksek seyri etkili. Ayrıca konutun sıfır ve ikinci el, yine enerji sınıfı ve değerine göre kredi limitleri uygulanıyor. Örneğin; 5-10 milyon lira arası ikinci el ve B sınıfı enerji sertifikası olan bir eve en fazla 2 milyon 750 bin liralık kredi çıkıyor. Ailede evi olan varsa evin değerinin en fazla yüzde 22.5’i kadar kredi veriliyor. Genelde 5 milyon lira altındaki ikinci el konutlar satılıyor. Orada da kredi limiti 3 milyon lira. Yüzde 2.69 olan aylık faizin yüzde 2’nin altına gerilemesiyle kredili alımların hızlanacağı öngörülüyor.
TİCARI KREDİ MALİYETİ DE GERİLİYOR
İş dünyasının en çok dert yandığı konuların başında finansmana erişim ve finansman maliyeti sorunu geliyor. Son dönemde ‘Nefes’ kredileriyle ve Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli kredilerle buradaki faiz maliyeti biraz azaldı. Verilere göre; ticari TL kredilerinin yıllık ortalaması yüzde 52.55’e kadar geriledi. Yani Aralık 2023’ten sonraki dibi gördü. Bu yıl haziranda yüzde 65’ler gündeme gelmişti. Gelinen noktada zirveye göre 13 puana yakın bir gerileme söz konusu. Ticari kredilerde de aynı ihtiyaç kredisinde olduğu gibi vade uzadıkça faiz düşüyor. Ancak rotatif ve kısa vadeli krediler biraz daha maliyetli oluyor.
İHTİYAÇTA BANKANIN İNSİYATİFİ ÖNEMLİ
Posta’dan Bilal Emin Turhan’ın haberine göre ihtiyaç kredisi talebi çok ancak bu talebe rağmen, bankaların aylık kredi büyümesi yüzde 2 ile sınırlandırılmış durumda. Dolayısıyla talep çok olunca bankalar, rekabete gerek duymadan kredi faizlerini istediği gibi belirleyebiliyor. Faizler kişinin kredi riskine göre, kredinin ‘sigortalı-sigortasız’ olmasına ve vadesine göre değişiyor. Bugün 24 ay vadeli 200 bin liralık ‘sigortasız’ bir kredinin aylık faizi bazı bankalarda yüzde 7.49’a çıkıyor. Ama sigortalı kredide vade uzadıkça faiz yüzde 2.89’a kadar iniyor. Limit nedeniyle ihtiyaç kredi faizi dalgalanıyor. 17 Ekim haftasında ortalama yıllık ihtiyaç kredi faizi yüzde 62.74 oldu. Bu oran, 26 Eylül haftasında yüzde 58.15, yani 1 Eylül 2023’ten sonraki en düşük seviyedeydi.
TAŞITTA KAMPANYALAR ETKİLİ AMA 2 MİLYON ÜZERİNE YOK
Taşıt kredi faizlerinin ortalaması 17 Ekim haftası itibarıyla yüzde 36.30’a kadar indi. Bu seviyenin altındaki taşıt kredi faizini Haziran 2024’te yüzde 32.69 ile görmüştük. Sonrasında yüzde 55-56 seviyelerine kadar çıkan taşıt kredi faizlerinin bugün gerilemesinde faiz indirimiyle birlikte otomotiv firmalarının uyguladığı kredi kampanyaları da etkili. Yıl sonuna doğru taşıt kampanyalarının artacak olması ve Merkez Bankası’nın son faiz indiriminin etkisiyle bu faizde bir miktar daha gerileme görebiliriz. Öte yandan otomobillerde kredi sınırı devam ediyor. 2 milyonun üzerindeki otoda kredi kullanılamıyor. 1.2 milyon ila 2 milyon lira arasındaki bir araca da en fazla 400 bin lira kredi çıkabiliyor. Bu fiyat aralığında sıfır araçlar da sınırlı.
LİMİTLERDE ESNEME, PARADA UCUZLAMA OLUR MU?
KOBİ, ticari ve ihtiyaç kredilerinde aylık büyüme limitleri yüzde 1.5-2.5 arasında. Bu, Merkez Bankası için enflasyonla mücadele kapsamında çok iyi bir araç. Çünkü kredi vermek para kaynağını artıran bir şey. Merkez bu limitlerle politika faizi düşse bile musluğu buradan kontrol edebiliyor. Krediye çok talep olursa limitleyebiliyor ve faiz yukarıda kalıyor. Dezenflasyon için kredilere büyüme sınırlamaları getirdiklerini ifade eden Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Önümüzdeki yıl bu makro ihtiyati tedbirleri gevşetme noktasında elimiz daha da güçlenecek” demişti. Bu da 2026 itibarıyla kredilerde tüketicinin elinin daha rahat olacağı anlamına geliyor.
Kaynak : http://www.milliyet.com.tr/ekonomi/dusus-hizlandi-kredi-faizinde-2023ten-beri-boylesi-gorulmedi-7475930
