Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – İstanbul ve çevresi için Marmara’da olacak bir deprem sürpriz olmaz. Uzmanların onlarca kez uyardığı, geçmişte büyük acılara yol açmış pek çok deprem bu denize kıyısı olan kentleri üst merkezi tutmuştu. Yerin metrelerce derininde gerçekleşen pek çok sarsıntı, geçmişte deprem sonucu yıkılan yapılarda sevdiklerini kaybedenler için eski korkuları canlandırıyordu. Ancak bu denizin hemen kuzeyinde yani İstanbul Boğazı’nın güneyinden kuzeyine açılan kapı, Karadeniz’de de henüz araştırılmayı bekleyen faylar var. Karadeniz’deki faylar Marmara’ya oranla nadiren hissedilen deprem üretiyor. Üstelik bu fayların yapısına ilişkin oldukça sınırlı bilgi bulunsa da orada oldukları kesindi. Dün İstanbul’un bazı noktalarından ‘Hissettim’ bildirimi yapanlar olduğu düşünülürse, Karadeniz’de meydana gelecek büyük bir deprem şehri nasıl etkileyebilir? Hırçın ve karanlık Karadeniz, 3.7’lik depremle bize ne anlatmak istiyor? Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, tüm detaylarıyla Milliyet.com.tr’ye anlattı.
BARTIN, RİZE VE TRABZON’DAN SONRA İSTANBUL!
6 Şubat 2023’te yaşanan deprem felaketi sonrası pek çok kişi artık Türkiye’nin depremselliğiyle daha çok ilgileniyor. Küçük sarsıntıların anlamları araştırılıyor, uzmanların uyarıları can kulağıyla dinleniyor. Alışılmışın dışında olduğu zannedilen bazı ‘nadir’ sarsıntılar da geçen 2 yılda artık çok daha fazla dikkat çekiyor. Özellikle Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fay Zonu dışında, Karadeniz’in serin sularında kaydedilen depremler pek çok kişi için şaşırtıcı oluyor. Aslında bu depremler bilim dünyası için sıra dışı değil. Sadece araştırılması oldukça güç ve bilinmezliklerle dolu suların altında yer alan faylar hakkında sınırlı bilgi bulunuyor.
Ege ve Akdeniz’deki kadar bilgi sahibi olmasak da Karadeniz de bazen küçük depremlerle kendini gösteriyor. Son 2 yılda Bartın, Rize ve Trabzon açıklarında 4’ten büyük depremler hissedildi. Öyle ki Trabzon’u yıkmış bir deprem kaydı da geçmiş verilere yansıyor. AFAD’a göre Trabzon ve Rize illerinde 50 yıl içerisinde olabilecek en büyük deprem yüzde 90 olasılıkla 6.6 büyüklüğünde olacak. Yüzde 10 olasılıkla ise bu depremden daha büyük deprem yaşanabilir. Ancak dün ‘Son Depremler’ listelerine yansıyan verilerde oldukça dikkat çekici başka bir satır göze çarpıyordu: 3.7 Ormanlı Açıkları – İstanbul! Peki bu deprem tam olarak ne anlama geliyor?
İSTANBUL KUZEYDE VE GÜNEYDE FAYLARLA ÇEVRİLİ
Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, pek çok kişi tarafından bilinmeyen, hatta bilim insanlarının dahi yeterince inceleme şansı bulamadığı fayları açıkladı. Fayların konumları biliniyor olsa da bazı soruların yanıtlarını vermek için Karadeniz’in derin sularında yeterli araştırma yapılamamıştı. Bu nedenle kayda geçen depremler ve belirlenen fay hatları için de söylenecek son derece kısıtlı. Prof. Dr. Üşümezsoy, dün yaşanan 3.7 büyüklüğündeki depremin üst merkezine ilişkin şöyle konuştu:
“Karadeniz’de Balkan Dağları’nın kuzeyinde Mogoșoaia (Romanya) denilen yerden ters faylar var. Oradan Zonguldak’a kadar uzanan bazı ters fayların depremleri var. Ancak İstanbul için konuşulan bu deprem daha güneyde. Bu yaşanan deprem Trakya havzasının kuzey kenarını temsil eden ve deniz içindeki normal faylar biçimindeki faylarda. Yani bu ne demek? Karadeniz açılırken içinde sıkışmalı faylar vardı. Trakya havzasının ve Karadeniz havzasının denizin içinde de devamı olan kesimleri var. Yani Marmara Trakya havzasını ve Karadeniz’i ve birlikte düşünün, burası bir havzayı oluşturuyor. Orada olan bir deprem. Ancak çok da aktif bir deprem değil. Yani Istıranca Dağları’nın kuzey kenarında Karadeniz’e doğru bakan bir fay hattı. Istıranca Dağları’nın güney kenarında Marmara Denizi içindeki Trakya Adası’na bakan kesitte olan faylardan birinde yaşanmış bir deprem.”
Önceden kaydedilen depremler ve ‘yıldız’ ile işaretlenmiş 26 Ekim 2025’teki 3.7’lik sarsıntı
KARADENİZ’DE BÜYÜK DEPREM OLUR MU? ‘UZUNLUKLARINI BİLMİYORUZ’
Elbette merak edilen sorular ve İstanbul’un akıbetinin ne olacağına dair bilgi almak için Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’u ilgiyle takip eden milyonlar var. Ancak bu kez söz konusu Marmara değil. Karadeniz’den İstanbul’u sarsacak bir deprem gelebilir mi? Bölgedeki deprem tehlikesi ne? Marmara’nın herhangi bir noktasında olacak bir depremin bütün bir bölgeyi etkileyebilecek olduğu düşünülürse, Karadeniz’de, İstanbul açıklarında bir deprem için de aynı şeyler söylenebilir mi? Prof. Dr. Üşümezsoy Marmara’daki faylar için bunu pek çok kere ‘fayın uzunluğuyla’ açıklamıştı. Ancak bu kez Karadeniz’in bilinmezliklerle dolu suları, pek çok veriyi saklıyordu. Prof. Dr. Şener Üşümezsoy Karadeniz’de büyük bir deprem beklenip beklenmeyeceğine dair sözlerini şöyle noktaladı:
“Bölgede öyle büyük depremler yok. Orada faylar var ancak büyük depremler yok. Böyle 3.9, 4.0 gibi depremler görüyoruz. ‘Kaç büyüklüğüne kadar görebiliriz?’ sorusunu cevaplamak için fayı net şekilde görebilmemiz gerekir. Yani fayın uzunluğunu, derinliğini, yırtılan yeri görürsek o zaman büyüklükle ilgili bir şeyler söylenebilir. Ancak biz daha Karadeniz’deki fayları görmüş değiliz.”
Kaynak : http://www.milliyet.com.tr/gundem/istanbulun-kuzeyi-de-guneyi-de-fay-prof-dr-usumezsoy-uyardi-uzunluklarini-bilmiyoruz-7471656
